SERVET YILDIRIM – Haberlere nazaran Karahan, pazar günü Suudi Arabistan’da düzenlenen gelişmekte olan piyasa ekonomileri konferansında yaptığı konuşmada, gelişmiş ekonomilerdeki ve bilhassa ABD’deki para siyasetlerine ait belirsizliklerin, ortalarında Türkiye’nin de olduğu gelişen piyasa ekonomileri için riskler oluşturduğunu belirterek “Bu, merkez bankalarının çok dikkatli yürümeleri gerektiği manasına geliyor. Birçok nedenle riskler var… ve biz harekete geçmeye hazırız” dedi.
Karahan’ın bu açıklaması farklı biçimlerde yorumlandı. Kimi bu sözleri, risklere karşın aralık toplantısı ile başlayan faiz indirim sürecinin devam edeceği formunda yorumladı. Kimi ise riskler nedeniyle faiz indirim sürecine orta verilebileceği halinde algıladı.
Konu değerli, yalnızca bankaları ve finans kuruluşlarını değil toplumun tüm bölümlerini etkiliyor. Merkez Bankası faiz oranında yapılan değişiklik enflasyon üzerindeki tesirini faiz, varlık fiyatları, döviz kuru ve beklentiler olmak üzere en önemli dört kanaldan gösterir. Bu nedenle Merkez Bankası’nın ne yapacağı herkes için kritik değer taşıyor.
Merkez Bankası siyaset faizini aralık ayına kadar evvelki sekiz ay boyunca yüzde 50 düzeyinde sabit tutmuş, aralık ve ocakta ise 2.5 puan indirerek yüzde 45’e çekmişti. Ben, Merkez Bankası lider ve yardımcılarının evvelki hafta İstanbul’da yaptıkları Enflasyon Raporu sunumundaki açıklamalarına ve varsayım revizyonuna bakarak, Suudi Arabistan’daki sözleri faiz indirim sürecine orta verileceği biçiminde yorumladım.
Merkez Bankası, 7 Şubat’ta açıklanan raporda, daha evvel yüzde 21 olarak belirlediği yıl sonu enflasyon iddiası yüzde 24 olarak revize etmişti. Karahan, Enflasyon Raporu sunumunda, “Oto pilotta değiliz. Toplantıdan toplantıya data odaklı gidiyoruz” demişti. Hem bu cümle hem de 7 Şubat’ta yapılan öbür açıklamalardan piyasa üzere ben de faiz indirimlerine orta verileceği bildirisini almıştım. Bu bildirinin altını dolduran öteki açıklamalar da vardı. Mesela TCMB Başkanı indirim sürecinde ihtiyatlı olmanın kıymetli olduğunu söyledi. “Yukarı taraflı riskler ağır basıyor. Münasebetiyle ihtiyatlı duruş daha da değer kazandı” dedi. Faiz indirimlerinin ölçü ve sayısının enflasyon görünümüne bağlı olduğunun altını çizdi.
Bundan sonra ne olur?
Yılın birinci Enflasyon Raporu toplantısında yıl sonu maksadının üst istikametli güncellenmesi dezenflasyon sürecinin zorluğunu ve işlerin Merkez Bankası’nın öngördüğü formda ilerlemediğini gösterdi. Karahan, değişikliğin nedenini, “2025 yılı iddiasındaki güncelleme, para siyasetinin dışında kalan ögelerden kaynaklandı” diyerek açıkladı. Bilhassa, sıhhat hizmetleri iştirak hisselerindeki artış üzere “yönetilen ve yönlendirilen” fiyat artışlarının tesirini vurguladı.
“Yönetilen ve yönlendirilen” ile kastedilen, fiyatı direkt kamu ya da belediyeler ve KİT’ler üzere kamuya bağlı kurumlar tarafından belirlenen ya da fiyatı kamunun onayına bağlı olarak şekillenen mal ve hizmet kalemleridir. Bu kalemlerin tüketici fiyat endeksi içinde hayli yüksek bir hissesi bulunuyor. Ayrıyeten, bu fiyat artışlarının üretim maliyetleri üzerinden dolaylı tesirleri de var. Bunun da ötesinde, buradaki fiyat artışları iktisattaki ünitelerin beklentilerine olumsuz tesirde bulunarak dezenflasyon sürecine ziyan verebiliyor. Sürece takviyesi zayıflatabiliyor.
Eğer para siyaseti Merkez Bankası Başkanı’nın toplantıda vurguladığı biçimde uygulanır ve yeniden liderin umduğu üzere maliye siyaseti ile bir eş güdüm sağlanırsa, yıl sonu enflasyonunda yüzde 24 olmasa bile iddia aralığı olan yüzde 19-29 bandının üst sonuna yakın ya da biraz üzerinde bir gerçekleşme görebiliriz.
Bu varsayımım gerisinde ise Merkez Bankası’nın “Dezenflasyon sürecinde, enflasyonu belirlediğimiz orta gayelerle uyumlu olacak halde düşürmek için ne gerekiyorsa yapmaya devam edeceğiz” kelamına bağlı kalacağı varsayımı bulunmaktadır. Lakin bu varsayım gerçekleşmezse biz yıl sonunda çok öbür sayıları konuşuruz.
Kaynak: Milliyet
