MİTHAT YURDAKUL / Ankara – Çin’deki Bayan Obo sahasındaki 800 milyon ton NTE rezervinin ardından 694 milyon ton rezervle dünyanın en büyük ikinci rezervi Eskişehir Beylikova’da keşfedilirken, cevher sahasında yapılan ilk çalışmalar lantan, seryum, neodimyum, praseodimyumun üretilebilir düzeyde olduğunu ortaya koydu.
Kamera lensi, lazer
İlk etapta üretimi yapılması planlanan NTE’lerden lantan kamera lensleri, pil elektrotları, seryum petrol rafinerileri için akışkan katalitik çatlama katalizörü, neodimyum mıknatıslar, lazerler, seramik kapasitörler, prasedmiyum ise mıknatıslar, lazerler, karbon ark aydınlatmada kullanılacak. Dünyanın en büyük 5 NTE üreticisinden biri olmayı hedefleyen Türkiye’de Malatya-Kuluncak, Sivas, Burdur, Isparta ve Kayseri’de de yeni NTE rezervleri tespit edildi. Türkiye’nin en büyük NTE sahası olarak bilinen Eskişehir Beylikova sahasında pilot ölçekli zenginleştirme tesisi kuruldu. Endüstriyel tesis için ise çalışmalar devam ediyor.
17 nadir element var
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Eskişehir’de keşfedilen rezervin işlenmesi için yıllık 570 bin ton NTE saflaştıracak bir sanayi tesisi kurmayı hedefinden bahsetmişti. Bayraktar, NTE rezervlerini işlemek için uluslararası işbirliklerini değerlendirdiklerini kaydetmişti. NTE’ler, lantanyum, seryum, praseodimyum, neodimyum, prometyum, samaryum, evropiyum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, holmiyum, erbiyum, tulyum, iterbiyum, lütesyum ile benzer kimyasal özelliklere sahip skandiyum ve itriyum elementlerinden oluşuyor. NTE’lerin kullanım alanları arasında bütün dijital ürünlerin ekranları, cep telefonları, bilgisayarların sabit diskleri, dizüstü bilgisayarlar, televizyon ekranları, bataryalar, kamera lensleri, X-ray makineleri, hibrit araçlar, uçak motorları, füze kontrol sistemleri, lazerler, seramik ve cam üretimi ve elektronik devreler, enerji tasarruflu kompakt floresan lambalar, LED’ler, fiber optik kablolar yer alıyor.
Stratejik madenler
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın Türkiye Kritik ve Stratejik Madenler Raporu, Türkiye’nin kritik ve stratejik madenlerinin belirlenmesi amacıyla hazırlandı. 26 stratejik madenin belirlendiği raporda, bunlardan 10’unun (kobalt, krom, molibden, nikel, niyobyum, titanyum, alüminyum, çinko, demir ve manganezin) hem stratejik hem de kritik olduğu kaydedildi. Diğer 16 stratejik maden ise hafniyum, iterbiyum, itriyum, lantan neodimyum, uranyum, renyum, rutenyum, seryum, tantalyum, tungsten, vanadyum, zirkonyum, magnezyum, silisyum ve karbon olarak sıralandı. Rapora göre, miktar bazında alüminyum, demir ve titanyum ilk üç stratejik maden olarak dikkati çekerken, miktar ölçeğinde ihtiyaçlar görece az olsa bile nadir toprak elementleri, niyobyum oldukça az sayıda üretici tarafından sağlanıyor.
Kaynak: Milliyet
