ABD Başkanı Donald Trump’ın “Önce Amerika” siyaseti kapsamında izlediği iktisat ve ticaret siyasetleri global manada belirsizlik kaynağı olmaya devam ediyor.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt düzenlediği basın toplantısında, tarifelerin duyurulmasının akabinde çabucak yürürlüğe gireceğini tabir ederek, “2 Nisan 2025, çağdaş Amerikan tarihinin en değerli günlerinden biri olarak kayıtlara geçecek.” dedi.
Analistler, kelam konusu gelişmelerin fiyatlamaları zorlaştırdığını kaydederek, Trump’ın izleyeceği siyasetlere yönelik haber akışının yatırımcıların odağında olduğunu bildirdi.
ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin de açıklamaları takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, Trump idaresinde getirilecek geniş kapsamlı tarifelerin enflasyonun tekrar yükselmesine yahut ekonomik yavaşlamaya yol açabileceği konusunda uyardı.
Goolsbee, ithalatın ABD iktisadının sadece yüzde 11’ini oluşturduğunu ve bu nedenle tarifelerin genel fiyatlar üzerindeki tesirinin sonlu olabileceğini söyledi.
Ancak tarifelerin üretim maliyetlerini artırması yahut tüketiciler ve işletmeler ortasında ekonomik belirsizliğe yol açması durumunda daha büyük bir risk oluşturabileceğini vurguladı.
Goolsbee, “Endişe, bunun yüzde 11’lik alanın dışına çıkması. Şayet tüketiciler harcamayı durdurur ya da işletmeler belirsizlik ve kaygı nedeniyle yatırım yapmaktan vazgeçerse, bu biraz karmaşık bir durum olur.” dedi.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in haziran ayında yüzde 83 ihtimalle faiz indirmesi beklenirken, tarifelerin ekonomiyi olumsuz etkileyebileceği telaşları bankanın yıl sonuna kadar toplamda 3 faiz indirimi yapacağına yönelik fiyatlamaların güçlenmesine neden oldu.
Öte yandan, Trump ülkesine yapılan yatırımları hızlandırmak emeliyle yeni bir ofis kurulması için kararname imzaladı. Bu kapsamda ABD’ye 1 milyar dolar ve üzerinde yatırım yapacak bireylerin işlerinin kolaylaştırılması, yabancı ve yerli yatırımcılara yardımcı olunması hedefleniyor.
Makroekonomik bilgi tarafında, ABD’de Tedarik İdare Enstitüsünün (ISM) imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), mart ayında 49 bedeline inerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti ve daldaki daralmaya işaret etti.
Ülkede JOLTS açık iş sayısı da şubatta 7 milyon 568 bine gerileyerek öngörülerin altında kaldı.
Trump’ın tarife adımları ve Fed’in para siyasetinde izleyeceği yol haritasına ait belirsizliklerin tesiriyle son 3 süreç gününde gerileyerek yüzde 4,16’ya kadar inen ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi dün yüzde 4,20’ye yükseldi.
Küresel çaptaki riskler ve merkez bankalarının alımlarıyla desteklenen altının ons fiyatı da dün 3 bin 149 doları test ederken, şu sıralarda evvelki kapanışa nazaran yüzde 0,4 yükselişe 3 bin 126 dolardan alıcı buluyor.
Dolar endeksi ise yatay seyirle 104,2 düzeyinde bulunurken, Brent petrolün varil fiyatı da evvelki kapanışın çabucak üzerinde 74,3 dolardan satılıyor.
New York Borsası’nda dün, S&P 500 endeksi yüzde 0,38, Nasdaq endeksi yüzde 0,87 yükselirken, Dow Jones endeksi yatay seyretti. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif bir seyirle başladı.
Avrupa borsaları dün olumlu seyrederken, gözler Trump’ın açıklayacağı tarifelere ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Christine Lagarde’ın açıklamalarına çevrildi.
Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, ABD’nin tanımlarına karşı güçlü biçimde misilleme yapmaya hazır olduklarını söyledi.
ABD idaresinin şimdiye kadar çelik, alüminyum, araba ve araba modülleri ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi duyurduğunu hatırlatan von der Leyen, gümrük vergileriyle karşı karşıya kalacak sonraki kesimlerin yarı iletkenler, ilaçlar ve kereste olacağını belirtti.
Genel olarak tarife uygulamanın işleri daha berbat hale getireceğine dikkati çeken von der Leyen, “Tarifeler, halk tarafından ödenecek vergilerdir. Tarifeler yalnızca enflasyonu körükleyecek.” dedi.
Von der Leyen, AB’nin tarifelere karşı stratejisi kapsamında birinci ögesinin müzakere olduğunu ve bu meseleleri görüşmek istediklerini belirtti.
Makroekonomik datalarda ise, Avro Bölgesi’nde yıllık enflasyon mart ayında yüzde 2,2 düzeyine düşerken, işsizlik ise şubat ayında yüzde 6,1 düzeyine geriledi.
Dün, Almanya’da DAX 40 yüzde 1,7, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,1, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,61 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,33 yükseldi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyirle başladı.
Asya borsalarında karışık bir seyir izlenirken, Trump tarifelerinin muhtemel tesirleri bölge hisse piyasalarında tesirli oluyor.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, ABD idaresinin uygulayacağı tarifelerin global ticaret üzerinde büyük bir tesiri olabileceği ikazında bulunarak, bu ay Washington’da düzenlenecek G20 maliye bakanları toplantısında, meslektaşlarıyla tarifelerin global iktisada tesirlerini tartışmak istediğini lisana getirdi.
Ueda, “ABD’nin tarife siyasetinin global iktisat üzerindeki tesiri epey meçhul. Lakin tarifelerin kapsamı ve ölçeğine bağlı olarak, her ülkenin ticari faaliyetleri üzerinde büyük bir tesiri olabilir.” ifadelerini kullandı.
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ise, ABD ile görüşmenin tarifelerin kaldırılmasına bağlı olduğunu söyledi.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,4, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 yükselirken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,7 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,1 düştü.
Yurt içinde Ramazan Bayramı öncesi son süreç günü olan cuma gününde alış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,49 kıymet kazanarak 9.659,48 puandan tamamladı.
Dolar/TL, dün yatay seyirle 37,9420’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında evvelki kapanışının çabucak üzerinde 37,9560 düzeyinden süreç görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), yurt dışında ise ABD’de ADP özel dal istihdamı ve Avro Bölgesinde ECB Başkanı Lagarde’ın konuşmasının takip edileceğini lisana getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.600 ve 9.500 puanın takviye, 9.750 ve 9.850 düzeylerinin direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek bilgiler şöyle:
10.00 Türkiye, mart ayı imalat sanayi PMI
14.00 ABD, haftalık mortgage başvuruları
15.15 ABD, mart ayı ADP özel bölüm istihdamı
17.00 ABD, şubat ayı fabrika siparişleri
17.00 ABD, şubat ayı sağlam mal siparişleri
21.45 Avro Bölgesi, ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması
Kaynak: Milliyet
