DUYGU ERDOĞAN / İSTANBUL – ABD Başkanı Donald Trump, 185 ülke için uygulayacağı karşılıklı gümrük tarifelerini liste olarak açıkladı. Trump, en yüksek vergiyi yüzde 50 ile Lesotho’ya koydu. Türkiye ise yüzde 10 ile en düşük vergi uygulanan ülkelerden biri oldu. Son 10 yıldır pek çok dalda çift haneli büyüyen ABD ihracatının artmaya devam edeceği ayrıca Avrupa Birliği (AB) tarafında ise ‘kenetlenen’ sonlar ile Türkiye’nin de güçlü bir ticaret ortağı olarak aldığı hissesi artırması öngörülüyor. Trump’ın vergi adımlarının bu sayede Türkiye için ikili fırsat oluşturacağı; lakin Çin’in farklı pazarlarda olası agresif bir ticaret atılımına yönelmesinin Türkiye’ye negatif tesirleri olabileceği bedellendiriliyor. Beyaz Saray, yüzde 10’luk gümrük vergilerinin 5 Nisan’da uygulanmaya başlanacağını, daha yüksek vergilerin ise 9 Nisan’da yürürlüğe gireceğini duyurdu.
‘Nüfusu 4 kat fazla tüketici’
ABD mevcutta farklı eser kümelerinde Türkiye’ye yönelik yüzde 10 ila 36 ortasında vergi uyguluyor. Mevcut gümrük vergisi artışıyla Türkiye’nin ABD’nin kıymetli ithalat pazarları ile eşitlenerek kalite ve uygun fiyat ile öne çıkacağı kestirim ediliyor.
İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Taycı, ABD nüfusunun benzeri nüfusları olan ülkelere nazaran 4 kat daha fazla tüketimi olduğuna dikkat çekerken, bilhassa işlenmiş tarım ürünlerinin ivme kazanacağını söyledi. Taycı, “Trump’ın ajandasında bölgede istikrarın korunması ismine Türkiye’nin öne çıkacağını düşünüyorum” dedi.
İhracatçılar ise Çin’in agresif bir ticaret siyaseti izleyerek çeşitli ülkelere yönelik bir süreç yönetebileceğini tabir ediyor.
PENGUENLERE VERGİ
Trump’ın açıkladığı yeni gümrük vergilerinin Antarktika yakınlarındaki ıssız Heard Adası ve McDonald Adaları’nı da kapsadığı belirtildi. Bu volkanik adalardan gelen mallara yüzde 10 gümrük vergisi uygulanacak. Lakin adada insan yaşamıyor yalnızca penguenler bulunuyor.
Ticaret hacmi büyüyor
■ Türkiye’nin ABD’ye ihracatı 2024 yılında 13.4 milyar dolar düzeyini aştı. İki ülke ortasında dış ticaret hacmi 40 milyar dolara ulaştı.
■ ABD Türkiye’den en çok kimyevi hususlar ve mamulleri; otomotiv; çelik; hazır giysi; halı, yer döşeme; çimento; pahalı taş, mücevher ihracatı yapıyor.
■ Kimyevi unsurlar ve mamulleri 2024’te 1.5 milyar dolarla ABD’ye en fazla ihracat gerçekleştiren bölüm oldu.
■ Bu kesimi, 1.2 milyar dolarla otomotiv sanayisi, 856 milyon dolarla hazır giysi ve konfeksiyon, 784 milyon dolarla halı, 774 milyon dolarla elektrik ve elektronik dalları izledi.*
■ ABD’ye geçen yıl meyve zerzevat mamulleri 429 milyon dolarlık, çelik kesimi 628 milyon dolarlık dış satım gerçekleştirdi.
‘Gümrük Birliği sorun olmaz’
Türkiye’nin AB ile Gümrük Birliği’ne katılması üzerinden 30 yıl geçti. Türkiye bu kapsamda AB’nin başka ülkelerle yaptığı hür ticaret mutabakatlarına taraf değil, Gümrük Birliği içerisinde de kapsam bazlı pek çok sorun var. Türk tırlarına uygulanan kara yolu kotaları, Gümrük Birliği’nin işleyişiyle ilgili müracaat ve karar alma düzeneklerinde Türkiye’nin gereğince yer almaması öne çıkan sorunlar arasında.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Hazır Giysi ve Konfeksiyon Sanayii Meclis Başkanı Şeref Fayat, Türkiye’nin taraf olmadığı muahedeler nedeniyle birlik etrafında şekillenen yeni vergilerden ziyan görmeyeceğini söyledi. Fakat Trump’ın örneğin Çin’den farklı bir ülkeye ithal edilip daha sonra oradan ABD’ye gelse tutumunun nasıl olacağına karşı kaygılar var.
‘Görece bir avantaj’
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, “Türkiye’ye uygulanan ek tarifelerin Asya ülkelerinden düşük olması bize ABD’ye ihracatta görece bir avantaj sağlama potansiyeli bulunuyor. Lakin bunun için öncelikle rekabetçilik şartlarımızı güzelleştirmemiz gerekiyor. Öte yandan ABD’nin yeni gümrük tarifeleriyle birlikte AB ve Çin başta olmak üzere büyük pazarlarda büyümeyi olumsuz etkileyeceğini münasebetiyle global büyümenin ve ticaretin de azalacağını öngörüyoruz” dedi.
Enflasyon uyarısı
■ Boston Federal Rezerv bankası Trump’ın uygulamaya koyduğu tarifelerin enflasyona yüzde 1.4 ila yüzde 2.2 oranında tesir edeceğini tabir etti.
■ Chicago Üniversitesi araştırmacıları da ABD’ye ithal edilen rastgele bir eserin fiyatının en az yüzde 11 artacağını hesapladı.
■ Mükemmel Yedili olarak bilinen teknoloji bölümünün esas şirketlerinin piyasa kıymeti toplam 760 milyar dolar düştü. Nasdaq endeksi, yüzde 3’ün üzerinde kıymet kaybetti.
DİĞER ÜLKELER
■ Çin: Trump 20 Ocak’ta Çin’e yüzde 20 ek vergi koymuştu. Yüzde 34’lük yeni tarifeyle vergi yüzde 54’e yükselecek. iPhone’un neredeyse tamamı Çin’de üretiliyor. Yeri tarifelere nazaran 800 doların altında ABD’ye gelen kargolara 2 Mayıs’tan sonra yüzde 30 vergi yahut kargo başı 25 dolar, 2 Haziran’da parça başı 50 dolar vergi gelecek.
■ Vietnam: Nike Adidas Puma üzere ayakkabı devlerinin üretim üssü burada. Vietnam’a yüzde 46 vergi konuldu, spor ayakkabı dalı bundan çok etkilenecek. Adidas payları yüzde 10.4, Puma yüzde 8.7 Nike da yüzde 9 düştü.
■ Kamboçya: Bu ülkeye yüzde 49 vergi konuldu. Bu sayı Uzakdoğu’da Trup’ın koyduğu en yüksek tarife. Kamboçya’daki fabrikaların yüzde 49’unu Çinli şirketlere ilişkin.
■ AB: Yüzde 20 ek vergi getirildi. AB’nin bilhassa online hizmetler konusunda vergi getirmek istiyor.
Kaynak: Milliyet
